Τι είναι το εξάρθρημα - αστάθεια επιγονατίδας;
Η επιγονατίδα ανήκει στα οστά της περιοχής του γόνατος και παίζει καθοριστικό ρόλο στη λειτουργία της έκτασης που είναι βασική για την όρθια στάση, τη βάδιση και το τρέξιμο. Ανατομικά αρθρώνεται με το μηριαίο οστό με ένα είδος αύλακας δημιουργώντας την “επιγονατιδομηριαία άρθρωση”. Το εξάρθρημα της επιγονατίδας αναφέρεται σε μια κατάσταση όπου η επιγονατίδα “ γλιστρά” από τη φυσιολογική ανατομική της θέση, ενώ σε επαναλαμβανόμενες περιπτώσεις εξαρθρήματος εγκαθίσταται η λεγόμενη αστάθεια της επιγονατίδας όπου διαταράσεται η ομαλή κύλισή της λόγω μερικής ή ολικής ρήξης των καθεκτικών συνδέσμων που της εξασφαλίζουν την απαραίτητη σταθερότητα. Επιδημιολογικά, τα περισσότερα περιστατικά είναι μεταξύ 20-30 ετών.
Ποιες είναι οι αιτίες εξαρθρήματος - αστάθειας της επιγονατίδας;
Το εξάρθρημα της επιγονατίδας μπορεί να προκληθεί από διάφορους παράγοντες ανάλογα με τον ασθενή και τις ιδιαιτερότητές του γιατί η επιγονατίδα είναι ιδιαίτερα επιρρεπής σε τραυματισμούς.
Ποιά είναι τα πιο συχνά αίτια εξαρθρήματος – αστάθειας της επιγονατίδας;
Τραυματισμοί - Κακώσεις
Το εξάρθρημα της επιγονατίδας συνήθως είναι αποτέλεσμα στροφικής κάκωσης του γόνατος με ισχυρή σύσπαση του τετρακέφαλου μύ. Συχνότερα ο τραυματισμός αυτός συμβαίνει κατά τη διάρκεια αθλητικών δραστηριοτήτων όπως στο τένις, το ποδόσφαιρο ή το σκί. Ο μηχανισμός που οδηγεί σε απόσπαση την επιγονατίδα είναι συχνότερα με το γόνατο σε έκταση και την ποδοκνημική σε έξω στροφή, ενώ σπανιότερα προκαλείται από άμεση πλήξη του γόνατος σε σπόρ επαφής.
Συγγενείς ανωμαλίες
Σε κάποιες περιπτώσεις, η αστάθεια της επιγονατίδας μπορεί να οφείλεται σε συγγενείς ανατομικές ανωμαλίες της άρθρωσης του γόνατος ή των ιστών που την περιβάλλουν. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν οι ανατομικές παραλλαγές του μηρού και της επιγονατίδας π.χ. αβαθής τροχιλία, υποπλασία έξω μηριαίου κονδύλου ή υψηλή θέση της επιγονατίδας (patella alta), καθώς επίσης και σύνδρομα υπερελαστικότητας των αρθρώσεων (π.χ. Elhlers Danlos).
Ατροφία μυών
Η αδυναμία ή η ανεπαρκής ανάπτυξη των μυών γύρω από το γόνατο (π.χ. του τετρακεφάλου) μπορεί να προκαλέσει αστάθεια στην επιγονατίδα και αποτελεί προδιαθετικό παράγοντα για εκδήλωση εξαρθρήματος. Κυρίως ενοχοποιείται η δυσπλασία του έσω πλατύ μυ ή αντίστοιχα υπερβολική τάση της λαγονοκνημιαίας ταινίας. Αυτό συμβαίνει γιατί οι μύες αυτοί εξασφαλίζουν ισορροπημένη και φυσιολογική κύλιση της επιγονατίδας πάνω στο μηρό κατά τη διάρκεια των κινήσεων του γόνατος.
Χειρουργικές επεμβάσεις
Χειρουργικές επεμβάσεις στην περιοχή του γόνατος μπορεί να μεταβάλλουν τη φυσιολογική ανατομία και τη σταθερότητα κύλισης της επιγονατίδας. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι τα κατάγματα του κνημιαιου κυρτώματος ή του άνω τμήματος της κνήμης καθώς και επανορθωτικές επεμβάσεις ολικής αρθροπλαστικής γόνατος.
Ποια είναι τα συμπτώματα εξαρθρήματος της επιγονατίδας;
Τα ενοχλήματα που εκδηλώνονται σε διαταραχή της σταθερότητας της επιγονατίδας μπορεί να διαφέρουν ανάλογα με τον το βαθμό κάκωσης των συνδέσμων, την ηλικία και τις δραστηριότητες του ασθενούς ή ακόμα και από τον αριθμό επαναλαμβανόμενων εξαρθρημάτων.
Ποιά είναι τα πιο κοινά συμπτώματα σε εξάρθρημα επιγονατίδας;
Πόνος
Στην οξεία φάση τραυματικού εξαρθρήματος ο ασθενής παρουσιάζει οξύ και βασανιστικό πόνο στην πρόσθια πλάγια επιφάνεια του γόνατος που οξύνεται σε κάθε προσπάθεια κίνησής του.
Πρήξιμο
Ο ασθενής που βρίσκεται οξεία φάση του εξαρθρήματος παράλληλα με τον πόνο εμφανίζει παραμόρφωση και οίδημα, το λεγόμενο πρήξιμο στην περιοχή του τραυματισμού.
Δυσκολία κίνησης
Άλλος ένα σύμπτωμα που παρατηρείται συχνά κατά την υποτροπιάζουσα αστάθεια της επιγονατίδας είναι η δυσκαμψία, δηλαδή αδυναμία πλήρους έκτασης της άρθρωσης με αποτέλεσμα να προκαλεί δυσκολία σε καθημερινές δραστηριότητες. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι ότι ο ασθενής δυσκολεύεται να οδηγήσει, να χρησιμοποιήσει σκάλες ή ακόμη και να γονατίσει.
Αστάθεια
Ο ασθενής σε χρόνιες περιπτώσεις αισθάνεται κάποιου είδους αστάθεια ή "χαλαρότητα" στο γόνατο, ειδικά κατά την προσπάθεια του να στηρίξει το βάρος του σε αυτό ή κατά τη διάρκεια αθλητικών δραστηριοτήτων.
Πώς γίνεται η διάγνωση εξαρθρήματος - αστάθειας επιγονατίδας;
Στις περιπτώσεις οξέος εξαρθρήματος η απλή ακτινογραφία γόνατος αρκεί για να επιβεβαιώσει την κλινική διάγνωση και να αποκλείσει την πιθανότητα κατάγματος. Στους ασθενείς με καθ΄ έξιν εξάρθρημα και χρόνια αστάθεια απαιτείται λεπτομερής κλινικός έλεγχος τόσο της άρθρωσης, όσο και των μυϊκών ομάδων της περιοχής του γόνατος καθώς και απεικονιστικός έλεγχος με μαγνητική τομογραφία για αναγνώριση του βαθμού ρήξης των συνδέσμων καθώς και συνοδές βλάβες όπως για παράδειγμα αποσπαστικά χόνδρινα τεμάχια της επιγονατίδας.
Πως θεραπεύεται το εξάρθρημα επιγονατίδας; Ποια είναι η κατάλληλη θεραπεία για αντιμετώπιση και άμεση αποκατάσταση;
Η αρχική θεραπεία που θα δοθεί από τον Ορθοπεδικό γιατρό για την αντιμετώπιση οξέος εξαρθρήματος είναι συντηρητική και περιλαμβάνει ακινητοποίηση του γόνατος με ειδικό κηδεμόνα, φυσικοθεραπεία, παγοθεραπεία και απόφόρτιση του σκέλους με πατερίτσες.
Ειδικότερα:
Φυσικοθεραπείες
To πρωτόκολλο φυσιοθεραπείας είναι σημαντικό για τον περιορισμό του οιδήματος (πρήξιμο), τη βελτίωση της λειτουργικότητας της άρθρωσης και την προοδευτική ενδυνάμωση των μυών γύρω από το γόνατο η οποία συμβάλλει στη ταχύετρη επούλωση των σταθεροποιητικών στοιχείων της επιγονατίδας. Ο φυσιοθεραπευτής μπορεί να σχεδιάσει ένα πρόγραμμα ασκήσεων εξατομικευμένα για κάθε ασθενή ανάλογα με την ηλικία του, τη σωματοδομή ή τις λειτουργικές του ανάγκες ώστε να βελτιώσει την κινητικότητα του γόνατος στο μέγιστο δυνατό βαθμό.
Ειδικός κηδεμόνας στήριξης
Η χρήση ειδικού κηδεμόνα στήριξης στην οξεία φάση του τραυματισμού είναι αναγκαία για τις πρώτες 6 εβδομάδες αποθεραπείας, εξασφαλίζει ταχύτερη επούλωση των καθεκτικών συνδέσμων της επιγονατίδας και κατά συνέπεια μικρότερα ποσοστά υποτροπής του εξαρθρήματος.
Παγοθεραπεία
Τοποθέτηση ψυχρών επιθεμάτων, η λεγόμενη παγοθεραπεία στην πάσχουσα περιοχή του γόνατος για υποχώρηση του οιδήματος.
Όσον αφορά ασθενείς με συνοδές κακώσεις κατά τη διάρκεια του εξαρθρήματος (π.χ. οστεοχόνδρινα τεμάχια) ή σε περιπτώσεις υποτροπιάζουσας αστάθειας της επιγονατίδας έχει απόλυτη ένδειξη η χειρουργική θεραπεία. Ανάλογα με το βαθμό αστάθειας, τον αριθμό των εξαρθρημάτων και την ηλικία του ασθενούς θα επιλεγεί από τον Ορθοπαιδκό χειρουργό η κατάλληλη χειρουργική μέθοδος που θα εξασφαλίσει τα βέλτιστα δυνατά αποτελέσματα. Ειδικότερα, κατά τη διάρκεια της χειρουργικής επέμβασης τοποθετείται η επιγονατίδα στην ανατομική της θέση και γίνεται ανακασκευή των συνδέσμων που έχουν τραυματιστεί.
Υπάρχουν κίνδυνοι σε ένα χειρουργείο για αντιμετώπιση αστάθειας της επιγονατίδας;
Η χειρουργική επέμβαση αποκατάστασης της σταθερότητας της επιγονατιδομηριαίας άρθρωσης αποτελεί παγκοσμίως μια ασφαλή και αποτελεσματική τεχνική που ανακουφίζει τον πάσχοντα από τον πόνο και τη δυσκαμψία του γόνατος εξασφαλίζοντας εξαιρετική ποιότητα ζωής.
Η άρτια χειρουργική τεχνική και η συμμόρφωση του ασθενούς εξασφαλίζουν πλήρη αποκατάσταση της σταθερότητας της άρθρωσης και επιστρέφει πλήρως στις επαγγελματικές τους δραστηριότητες, αλλά και σε αθλήματα όπως το τένις, το ποδόσφαιρο ή το βόλει.
Πιθανές μετεγχειρητικές επιπλοκές μπορεί να εκδηλωθούν αλλά είναι εξαιρετικά σπάνιες (2-3%) όπως η λοίμωξη του χειρουργικού τραύματος, ο διεγχειρητικός τραυματισμός νεύρων ή αγγείων, ή υποτροπή του εξαρθρήματος, ωστόσο μπορούν να αντιμετωπιστούν πλήρως από τον Ορθοπαιδικό χειρουργό.
Τι πρέπει να γνωρίζω μετά την ολοκλήρωση της επέμβασης;
Μετά την ολοκλήρωση της επέμβασης τοποθετείται ειδικός κηδεμόνας σταθεροποίησης της επιγονατίδας,συστήνεται στον ασθενή να χρησιμοποιεί πατερίτσες για αποφόρτιση και χορηγούνται απλά παυσίπονα για τις πρώτες ημέρες.
Επιπλέον, θα πρέπει να τοποθετεί στην περιοχή ψυχρά επιθέματα για την άμεση υποχώρηση του οιδήματος.
Πόσος είναι ο χρόνος αποκατάστασης μετά την ολοκλήρωση της επέμβασης;
Ο χρόνος αποθεραπείας μετά από χειρουργική αποκατάσταση αστάθεια της επιγονατίδας διαφέρει ανάλογα το είδος της χειρουργικής τεχνικής, την ηλικία και τις ιδιαιτερότητες του κάθε ασθενούς. Ο χρόνος επιστροφής στις απλές καθημερινές δραστηριότητες, την οδήγηση και την εργασία του είναι σύντομος, ωστόσο η επάνοδος σε αθλητικές δραστηριότητες και βαριές χειρωνακτικές εργασίες καθυστερεί σύμφωνα με τις οδηγίες του Ορθοπαδικού Χειρουργού.
Κατά την άμεση μετεγχειρητική φάση ο ασθενής βαδίζει με μερική φόρτιση του χειρουργημένου σκέλους με βακτηρίες μασχάλης, τις λεγόμενες πατερίτσες, για μερικές ημέρες με τη χρήση ειδικού λειτουργικού κηδεμόνα για τις πρώτες 4 εβδομάδες.
Μετά το πέρας 10 ημερών γίνεται κοπή των ραμμάτων και ο ασθενής ξεκινά ισομετρικές ασκήσεις τετρακεφάλου. Μετά την 4η εβδομάδα δίνονται οδηγίες για εξατομικευμένο πρωτοκόλλο κινησιοθεραπείας – φυσικοθεραπείας για μυϊκή ενδυνάμωση, υποχώρηση του οιδήματος και ταχεία αποκατάσταση της λειτουργικότητας της άρθρωσης. Τέλος, είναι σημαντικό να αναφέρουμε πως ο χρόνος αποκατάστασης και πλήρους επανόδου σε αθλήτικές δραστηριότητες εξαρτάται σημαντικά από τη συμμόρφωση του ασθενούς στο πρόγραμμα αποθεραπείας.
Πόσο κοστίζει η επέμβαση; Είναι προσιτές οι τιμές;
Το κόστος του χειρουργείου είναι αρκετά προσιτό και εξαρτάται από την χειρουργική τεχνική που θα επιλεγεί ανάλογα με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του κάθε ασθενούς και το είδος των αρθροσκοπικών ορθοπαιδικών εμφυτευμάτων που θα χρησιμοποιηθούν. Στους ασθενείς με ιδιωτική ασφάλεια καλύπτεται ανάλογα με το ασφαλιστήριο τους.
Αν ενδιαφέρεστε να ενημερωθείτε σχετικά με το κόστος της επέμβασης μπορείτε να μας στείλετε μήνυμα ή να τηλεφωνήσετε στο τηλέφωνο επικοινωνίας που μπορείτε να βρείτε εδώ. Είμαστε στη διάθεση σας για οποιαδήποτε απορία ή διευκρίνιση χρειάζεστε.
Συμπερασματικά
Το εξάρθρημα της επιγονατίδας είναι μια βαριά κάκωση που επηρεάζει τη λειτουργικότητα του γόνατος και δυσκολεύει τους ασθενείς στην καθημερινότητά τους. Πιθανές αιτίες είναι τραυματισμοί, ανατομικές ανωμαλίες του γόνατος, σύνδρομα χαλαρών αρθρώσεων ή χειρουργικές επεμβάσεις.
Οι ασθενείς με αστάθεια επιγονατίδας μπορεί να αναφέρουν πόνο, να εμφανίσουν οίδημα (πρήξιμο) ή να παρατηρήσουν δυσκολία στον έλεγχο του γόνατος. Κατά συνέπεια διαταρλασεται η λειτουργικότητα της άρθρωσης και οι ασθενείς αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην εκτέλεση καθημερινών επαγγελματικών αλλά και αθλητικών δραστηριοτήτων.
Η θεραπεία στην οξεία φάση ενός εξαρθρήματος επιγονατίδας περιλαμβάνει χρήση ειδικού κηδεμόνα γόνατος,παγοθεραπεία και πρωτόκολλο φυσιοθεραπείας με σκοπό τη μυική ενδυνάμωση και εκγύμναση για βελτίωση της σταθερότητας. Στις περιπτώσεις υποτροπιάζουσας αστάθειας έχει ένδειξη η χειρουργική επέμβαση.
Η παραπομπή του ασθενούς σε εξειδικευμένο Ορθοπαιδικό Αθλητίατρο, ο καθορισμός του κατάλληλου θεραπευτικού πλάνου και η συμμόρφωση του ασθενούς στις οδηγίες μετά τον τραυματισμό αποτελούν καθοριστικούς παράγοντες για να εξασφαλιστεί ένα άριστο λειτουργικό αποτέλεσμα.