Αρθρίτιδα στο γόνατο: Ποιος είναι ο ρόλος της αρθροσκόπησης;
H αλλοίωση του αρθρικού χόνδρου του γόνατος είναι μια εξελισσόμενη επώδυνη κατάσταση κατά την οποία ο χόνδρος υφίσταται φθορά και δε μπορεί να προστατεύσει τα οστά στις καθημερινές φορτίσεις.
Η πιο συχνή μορφή είναι η εκφυλιστική οστεοαρθρίτιδα, πάθηση άγνωστης αιτιολογίας, που εκδηλώνεται συνήθως σε άτομα πάνω από 50 ετών. Επίσης η ρευματοειδής αρθρίτιδα, είναι αυτοάνοση φλεγμονώδης πάθηση που προσβάλλει πολλαπλές αρθρώσεις του ανθρωπίνου σώματος και εκδηλώνεται με φλεγμονή του αρθρικού υμένα. Τέλος, σπανιότερα η αρθρίτιδα στο γόνατο είναι αποτέλεσμα τραυματικής αιτιολογίας (κάταγμα, ρήξη μηνίσκου, ρήξη συνδέσμου γόνατος).
Πώς γίνεται η διάγνωση της αρθρίτιδας;
Το συχνότερο σύμπτωμα είναι ο πόνος, ο οποίος στα αρχικά στάδια εμφανίζεται μετά από έντονη σωματική δραστηριότητα, ενώ όσο η νόσος εξελίσσεται εκδηλώνεται στον ύπνο και σε ηρεμία. Το γόνατο του ασθενούς είναι δύσκαμπτο και σε πιο προχωρημένες μορφές επηρεάζεται σημαντικά η κινητικότητά του με συνέπεια ο ασθενής να αντιμετωπίζει δυσκολίες σε απλές καθημερινές δραστηριότητες όπως το βάδισμα, το ανέβασμα σκάλας ή το γονάτισμα.
Κατά τη διερεύνηση της πάθησης κύρια είναι η συμβολή του απλού ακτινολογικού ελέγχου μιας και στην πλειοψηφία των περιπτώσεων αρκεί για την επιβεβαίωση και σταδιοποίησή της. Επιβοηθητικός είναι ο ρόλος του υπερηχοτομογραφήματος μαλακών μορίων, της αξονικής και μαγνητικής τομογραφίας δίνοντας λεπτομερείς πληροφορίες τόσο για τις οστικές δομές όσο και για τα μαλακά μόρια της άρθρωσης.
Ποιος είναι ο ρόλος της αρθροσκόπησης στην θεραπεία της αρθρίτιδας;
Τις τελευταίες δεκαετίες μοναδική χειρουργική επιλογή για τον ορθοπαιδικό ήταν η ολική αρθροπλαστική γόνατος, δηλαδή η αφαίρεση του φθαρμένου τμήματος της άρθρωσης και η αντικατάσταση με εμφυτεύματα. Η εισαγωγή της αρθροσκόπησης στην αντιμετώπιση της αρθρίτιδας είναι μία χειρουργική τεχνική που ελαχιστοποιεί τον μετεγχειρητικό πόνο και αφήνει πίσω τις κλασικές συμβατικές μεθόδους που προξενούσαν μεγάλες τομές, δύσκολη νοσηλεία και επίπονη ανάρρωση. Πραγματοποιείται με 2 μικρές τομές (5 mm) στην πρόσθια επιφάνεια του γόνατος όπου εισάγονται η κάμερα και τα αρθροσκοπικά εργαλεία για την εκτέλεση της επέμβασης.
Κύριες ενδείξεις αρθροσκόπησης του γόνατος είναι:
- Έκπλυση της άρθρωσης με αφαίρεση πρωτεολυτικών ενζύμων, κρυστάλων και ελεύθερων σωματίων που προκαλόύν πόνο και οίδημα.
- Καθαρισμός και αφαίρεση εκφυλισμενων τμημάτων των μηνίσκων ή άλλων συνδέσμων
- Αφαίρεση φλεγμαίνοντος αρθρικού υμένα (κύρια ένδειξη στη ρευματοειδή αρθρίτιδα)
- Αποκατάσταση των χόνδρινων βλαβών (μικροκατάγματα & τρυπανισμοί – μεταμόσχευση αυτόλογων οστεοχόνδρινων κυλίνδρων ).
- Απόξεση ανώμαλων οστικών προεξοχών της άρθρωσης (οστεόφυτα) όταν περιορίζουν σημαντικά το εύρος κίνησης του γόνατος (κυρίως την έκταση).
Πόσο καλά είναι τα αποτελέσματά της αρθροσκόπησης;
Η αποτελεσματικότητα της αρθροσκόπησης του γόνατος εξαρτάται από συγκεκριμένους παράγοντες κυριότερος εκ των οποίων είναι το στάδιο της νόσου. Συγκεκριμένα, μελέτες έχουν αποδείξει ότι σε περιπτώσεις ήπιας αρθρίτιδας (grade I-II), βραχείας διάρκειας συμπτωμάτων (μικρότερη από 6 μήνες) και σε ηλικές κάτω από τα 60 έτη υπάρχει πολύ μεγαλύτερος βαθμός ικανοποίησης των ασθενών. Επιπλέον, όταν κύρια αιτία πόνου είναι η παρουσία εκφυλισμένου και ασταθούς τμήματος των μηνίσκων τότε σε μερική αρθροσκοπική μηνισκεκτομή τα ποσοστά αποτελεσματικότητας ξεπερνούν το 75%. Στην κατηγορία των ασθενών με μικρής έκτασης βλάβες του αρθρικού χόνδρου που εκτελούνται μικροκατάγματα ή τρυπανισμοί επιτυγχάνεται ανακούφιση του πόνου και βελτίωση της ποιότητας ζωής μετά από διάστημα 3-6 μηνών σε ποσοστό πάνω από το 60% των ασθενών, ενώ σε οστεοχόνδρινες βλάβες του αρθρικού χόνδρου που εντοπίζονται σε φορτίζουσες επιφάνειες του γόνατος η τοποθετηση μοσχεύματος από τον ίδιο τον ασθενή δίνει τη δυνατότητα για αντικατάσταση του φθαρμένου τμήματος του χόνδρου με υγιή ιστό και πλήρη επάνοδο στις δραστηριότητες. Όσον αφορά την αντιμετώπιση των οστεοφύτων μελέτη των Steadman και συν. αναφέρει υποχώρηση των συμπτωμάτων σε μεμονωμένες περιπτωσεις πρόσκρουσης όταν εμποδίζεται σημαντικά την έκταση του γόνατος.
Ωστόσο, είναι σημαντικό να ενημερώνεται ο ασθενής πως ο αρθροσκοπικός καθαρισμός του γόνατος μπορεί να τον ανακουφίσει από τα συμπτώματά του, αλλά δεν επιβραδύνει την βαρύτητα ή την εξέλιξη της νόσου.
Συμπληρωματικά, μετά την αρθροσκοπική αποκατάσταση των βλαβών στον αρθρικό χόνδρο του γόνατος βοηθητικό ρόλο παίζουν φάρμακα τροποποιητικά της νόσου (χονδροιτίνη – γλυκοζαμίνη), η έναρξη πρωτοκόλλου φυσικοθεραπείας προσαροσμένο στις ιδιαιτερότητες κάθε ασθενούς καθώς και ενέσιμη θεραπεία όπως είναι η έγχυση υαλουρονικού οξέος ή αυξητικών παραγόντων (PRP).
